donderdag 30 januari 2014

Memorial song

Little emerald bird
Wants to fly away
If I cup my hand
Could I make him stay?

Little emerald soul
Little emerald eye
Little emerald bird
Must we say good-bye

All the things
that we pursue
All that we dream
Are composed
As nature knew
In a feather green

Little emerald bird
As you light afar
It is true I heard
God is where you are

Little emerald soul
Little emerald eye
Little emerals bird
We must say good-bye

Patti Smith (Just kids, 2010)

zondag 26 januari 2014

45

Met ‘45’ schreef David Pefko heel naturel het verhaal van een alleenstaande vrouw van 45 in Amsterdam, die zich meer dan eens afvraagt hoe het  nu verder moet met haar leven. Ze staat volop open voor seksuele contacten, maar niet voor een relatie. Twintig jaar eerder heeft ze de ‘liefde van haar leven’ verloren aan de dood en nu kan niemand meer aan hem tippen. Vele malen bekijkt ze het filmpje van zijn ´live dood´ op internet. Maar is ze niet gewoon haar jeugd verloren?

Hanna, de hoofdpersoon, is de verteller van dit verhaal. Pefko lijkt haar zonder enige moeite tot leven te laten komen, zelfs tijdens haar seksuele escapades, wat respect afdwingt voor de schrijver. Hanna is echt een vrijbuiter en freelance journalist met luxe gewoonten als het om eten gaat. Ze volgt kookprogramma’s en koks van luxe restaurants, maar kan zelf nog geen ei bakken en gaat altijd uit eten of naar de traiteur. Ze is stamgast bij café De Kluif waar ze zo’n beetje met alle mannen al wel eens in bed is beland. Ze  lust wel een glaasje en gaat op zeker moment naar een psychiater. Die weet ze echter ook te verleiden en dat wekt haar minachting voor hem op. Als ze met haar goede vriendin in Parijs belandt lijkt de kijk op haar leven iets te kantelen.

Haar vriendin breekt haar voet waardoor Hanna alleen op pad gaat in Parijs. Voor de zoveelste keer moet ze een fotocamera recenseren, maar voor het eerst gebruikt ze deze ook echt en maakt talloze foto´s, waar ze lol in krijgt en mee doorgaat. Ze besluit bepaalde zaken in haar leven anders aan te pakken, minder aan het verleden te blijven hangen. In De Kluif komt ze nog steeds, maar ze staat anders in het leven, meer ontvankelijk voor hetgeen de toekomst haar nog zal brengen.

Dit boek maakt nieuwsgierig naar ´25´en ´70´ waarin Jamal Ouariachi en Daan Heerma van Voss  Hanna´s leven beschrijven op die leeftijden. Pefko heeft zich voor ´45´ in elk geval goed van zijn taak gekweten. Klein minpuntje: slordige eindredactie.   

zaterdag 18 januari 2014

Zeven pogingen om een geliefde te wekken

In het romandebuut van Ineke Riem schetst ze een beeld van een Zeeuws dorp. Ze doet dit vanuit het perspectief van verschillende bewoners, maar het verhaal draait om Lioba. Zij is een artistiek meisje dat in het dorp nogal uit de toon valt. Ze hoopt er weg te komen na toelating op de kunstacademie, maar wordt telkens afgewezen. Het dorp wordt neergezet als een benauwende plek, waar iedereen elkaar kent en een oordeel over de ander heeft. ‘In een dorp heeft elke muur een alziend oog en elke straat een oor dat niets ontgaat.’ Het is een gemeenschap met tradities zoals de jaarmarkt waar iedereen elkaar ontmoet en elkaars oude troep kan kopen. De geschiedenis van het dorp bindt de bewoners. Toch zijn er enkelen die afwijken.

Zo is er de oude vrouw met haar drogisterijmuseum waar Lioba werkt. Ze wacht op haar dood en geeft in afwachting daarvan elke jaar een deel van haar spullen mee voor de rommelmarkt. Ze had in haar jonge jaren een vriendin die meer was dan dat zonder dat ze daar ooit voor uit kon komen.  En er is Ramses die gestudeerd heeft en het nu ‘hoog in de bol’ heeft. Hij kon als kind goed overweg met Lioba.


De schrijfster laat iets uitzonderlijks gebeuren: Lioba raakt langere tijd buiten bewustzijn en niemand lijkt haar te kunnen wekken. Dit vraagt om een reactie van de dorpsbewoners. De nieuwe huisarts die van buiten in het dorp terecht is gekomen en gespecialiseerd is in kama sutra probeert haar met bepaalde aanrakingen terug te halen wat jammerlijk mislukt. Arina, een thuiszorgmedewerker die haar vak serieus neemt, probeert haar weer tot leven te wekken met een uitgebreide verzorging, maar ook dat mag niet baten. Haar leeftijdsgenoten die haar eerder uitsloten tonen uit schuldgevoel hun medeleven. Uiteindelijk komt het weer wekken van Lioba uit onverwachte hoek. Het verbindt haar weer met Ramses en een geheime geschiedenis wordt aan de vergetelheid geschonken.     


Door de benadering vanuit verschillende perspectieven krijg je als lezer een breed beeld van het dorp, al moet je soms wel even naar de samenhang zoeken. Het buiten bewustzijn zijn van Lioba heeft iets onwezenlijks, maar wordt overtuigend gebracht. Om haar, die toch wel geliefd blijkt, te kunnen wekken, komt het dorp in actie om vervolgens waarschijnlijk weer als gesloten gemeenschap door te gaan. Een beklemmend verhaal met tekeningen van de schrijfster, die zelf ook creatief onderlegd is.

zaterdag 11 januari 2014

Stoner

Na de hype van afgelopen jaar rond ‘Stoner’ heb ik dit boek nu dan eindelijk, in de 27e druk, gelezen. Na alle lovende verhalen en positieve geluiden (op Maarten ’t Hart na) moest dit wel een goed boek zijn. En inderdaad, Stoner heeft me meegetrokken in zijn leven. Een wonderlijk leven, met onverwachte wendingen, maar toch ook een gewoon leven, waarvan hij zich uiteindelijk afvraagt of het zin heeft gehad.

Stoner is enig kind van een boerenechtpaar. Hij wordt eind negentiende eeuw geboren op het Amerikaanse platteland. Als zijn vader oppert dat zijn zoon landbouw kan gaan studeren, dan doet Stoner dat. Het idee  was dat hij naderhand weer op de boerderij kon gaan werken, maar dan met meer praktische kennis. Dit komt er echter nooit van. Stoner stapt over op Engelse letterkunde en raakt gepassioneerd door dit vak, waarin hij gaat doceren aan de universiteit. 


In het begin kwam het verhaal op me over als een verslag, zo feitelijk en sec verteld. Langzamerhand kreeg het steeds meer kleur en sleepte het me mee. Stoner heeft grote gevoelens, maar weinig woorden. Van de twee vrienden waarmee hij studeert komt er een om in de eerste wereldoorlog. Dan besef je achteraf pas, als John Williams het zo benoemt, wat een grote waarde deze vriendschap voor Stoner eigenlijk had. Zo gaat dat met meer gebeurtenissen in zijn leven.

Wat ik nog het meest triest vind aan het ver haal van Stoner is zijn enorme incasseringsvermogen. Dingen gebeuren, overkomen hem en hij schikt zich ernaar. De vrouw die hij trouwt kent hij amper, maar hij heeft een romantisch beeld van haar. Dat  biedt echter geen garantie voor een goed huwelijk zoals snel blijkt. Gemankeerd door haar strenge opvoeding zit ze hem op alle mogelijke manieren dwars en bepaalt de gang van zaken in hun huis. Stoner past zich aan haar grillen aan.

Ook op zijn werk krijgt hij tegenslag te verduren. Williams beschrijft Stoners leven met een grote vanzelfsprekendheid en zet de fasen waar hij en zijn vrouw doorheen gaan geloofwaardig neer. Stoner heeft grote ideeën en passies gehad waar zijn leven niet altijd voor open stond. Op zijn plotselinge sterfbed overdenkt hij in flarden zijn leven. Hij is zijn oorsprong ontstegen, heeft een kortstondige grote liefde gekend, heeft zijn enthousiasme voor zijn vak overgedragen, maar is ook een gewone jongen gebleven. Williams heeft van Stoner een boeiend en tot nadenken stemmend verhaal gemaakt.

zaterdag 4 januari 2014

Verloren mensen

‘Verloren mensen’ is het tweede boek van de hand van Mirjam Rotenstreich. In dit boek heeft ze enkele elementen uit haar leven tot een interessant verhaal gesmeed. Zo heeft ze haar joodse wortels als achtergrond van de hoofdpersoon Abbi gebruikt. En Lugano, waaraan ze vele vakantieherinneringen heeft, als plaats van handeling. Verder bevat het verhaal veel fictieve elementen en wordt het van een persoonlijke geschiedenis steeds meer een spannende vertelling.

Abbi staat op een kruispunt in haar leven. Haar joodse ouders zijn overleden, haar relatie is voorbij en ze heeft na een onenigheid met haar krant haar journalistieke baan achter zich gelaten. Tijd voor bezinning, vindt ze en huurt voor een half jaar een villa in Lugano. Philip, de huiseigenaar, heeft tegengestelde invloeden op haar. Hij trekt haar aan en stoot haar af. In de geest van Nietzsche en zijn idee dat dingen zich herhalen, voorspelt hij bepaalde gebeurtenissen. Zo voorziet hij ook Abbi´s dood nog tijdens haar verblijf in Lugano. Abbi krijgt de indruk dat hij het lot een handje helpt om de voorspellingen te laten uitkomen. Als ze zich stort in het onderzoeken van zijn daden raakt het verhaal in een stroomversnelling, waarbij Abbi vaak de schijn tegen zich heeft.

De ´verloren mensen´ uit de titel verwijzen naar enkele Duitsers die eind negentiende eeuw naar Paraguay vertrokken om daar een zuiver Arische gemeenschap te vormen. Een plan dat grandioos mislukte en eindigde met inteelt en steriliteit. De Paraguayanen noemden hen de ´gente perdida´. Toch blijkt dit de plek waar Philip zijn toekomst ziet. Door ingrijpen van Abbi komt het echter niet zo ver.

De schrijfster laat het verhaal kabbelend beginnen met de reis van Abbi naar Lugano en haar jeugdherinneringen. De spanning die heerst in het contact tussen Abbi en Philip beschrijft ze invoelbaar. Als Abbi steeds meer op het spoor raakt van Philips duistere activiteiten wordt het een spannend boek dat je niet meer weg wil leggen. Rotenstreich trekt de lezer mee in haar verhaal en biedt deze onverwachte ontknopingen en een einde dat alles mooi rond maakt. Abbi kan weer verder met haar leven.