zondag 11 oktober 2015

Rose

Rosita Steenbeek schrijft meestal vanuit haar eigen ervaring. Met ´Rose´ is ze ook dicht bij huis gebleven. Daarvoor heeft ze zich verdiept in haar familiegeschiedenis. Ze heeft een schat aan bronnen opgedoken om het verhaal gestalte te geven. Van aantekeningen tot liefdesbrieven. Ook bezocht ze met een neef het kerkhof in Duitsland waar hun voorouders begraven liggen en reisde ze met haar moeder naar een plaats uit het verleden van hun familie. Ook bezocht de schrijfster diverse musea in Nederland en Duitsland. Het heeft een rijk en interessant verhaal opgeleverd over een familie in oorlogstijd.

In 2012 kwam haar meest recente boek vóór Rose uit, over haar tocht naar Delphi. Als je leest en ziet wat ze in die drie jaar aan informatie heeft verzameld en er een voor haar doen lijvig boek over geschreven heeft, dan wekt dit de nodige bewondering. Haar vader, die er inmiddels niet meer is,  had haar ooit aangeraden om over haar oma Rose te schrijven. Daar vond ze nu pas de ruimte voor in haar leven. Ze is verbaasd over sommige zaken die een nieuwe blik werpen op het verleden van haar oma, die ze dacht te kennen. In dit boek komt geschiedenis samen met een losse maar beeldende manier van verhalen vertellen, waarin Steenbeek heel goed is.

Het verhaal over Rose begint vlak na de eerste wereldoorlog in Duitsland. Ze heeft een grote familie en een goed leven. Dat wordt anders in de tijd dat Hitler aan de macht komt. Rose heeft joods bloed en de familie vlucht naar diverse windstreken. Zelf komt ze met haar grote liefde in Nederland terecht waar hij vandaan komt. Hij is dominee, net als de vader van Rosita Steenbeek zelf. Ook qua karakter heeft Rosita veel van Rose weg. Onwillekeurig zag ik vaak de schrijfster voor me als het over Rose ging. Maar de plaats van de schrijfster in dit verhaal wordt aan het begin en einde van het boek helder gemaakt. Wel duurt het even voor het duidelijk is van welke kant oma is en wie van haar kinderen een ouder van Rosita is. Maar ik had dan ook het overzicht van de familie in de binnenflap van het boek niet opgemerkt. Uiteindelijk valt alles op zijn plek.

De pijn in dit oorlogsverhaal zit ´m niet zozeer in honger of armoede. Het platteland waar Rose leeft biedt voldoende voedsel. De pijn komt vooral naar voren in de onzekerheid van het lot van familieleden. Als het geen werkelijk verhaal was geweest had je als lezer het lot van Rose en haar man waarschijnlijk als te positief beschouwd. Het werkelijke verlies betreft dan ook de familie. Een mooi rond verhaal. Van mij mag Steenbeek vaker de geschiedenis induiken middels een persoonlijk verhaal. Een biografie misschien? 

zaterdag 3 oktober 2015

Als de winter voorbij is

Eerst las ik dit boek van Thomas Verbogt als een verhaal in de ik-vorm met een ik-figuur die waarschijnlijk wel veel van de schrijver weg heeft, maar die je als lezer niet met hem mag verwarren. Maar op een bepaald moment wordt er een kind naar hem genoemd en dat kind heet Thomas. Blijkbaar is de ik-persoon toch echt wel een alter-ego van de schrijver.

Verbogt schrijft licht en luchtig met een schijnbaar groots gemak maar heeft het ondertussen wel over wezenlijke dingen in het leven. Thomas trekt in bij zijn geliefde Aimee en de verhuizing stemt hem weemoedig. Hij denkt terug aan zijn stiefzusje waarvoor hij als kind zijn eerste verwarrende gevoelens had, later wellicht tot verliefdheid gedoopt. Zij is voor hem een baken van de toekomst, zijn voorland. Hij bewaart zijn verhalen voor haar en voor later, voor wie weet ooit.

En nu horen we ze. De lotgevallen van Thomas, iemand die op de achtergrond is, zichzelf nogal eens sociaal onhandig vind, maar die een grote opmerkingsgave heeft. Met schwung, humor en relativeringsvermogen vertelt hij zijn verhalen. Bijna terloops tipt Thomas de vrouwen in zijn  leven aan, maakt een reisje langs memorylane en neemt je als lezer welwillend mee. Niet alleen herinneringen maar ook een gevoel van schuld draagt de hoofdpersoon met zich mee. Over iemand die er niet meer is en die hem in zijn verbeelding vergeeft.

De schrijver heeft een romantische geest. Het is stil en het is licht en naarmate de dag vordert staat er van alles te gebeuren. Verbogt beschrijft de dagen als een belofte, of als de zoete herinnering aan vroeger. Een therapeut probeert Thomas te duiden maar echt aangesproken voelt hij zich niet. Hij denkt: ‘We lopen voort, we zijn voorbijgangers, net zoals iedereen die we zien voorbijganger is.’ Soms loop je even met iemand op, maar in essentie is een mens alleen en het leven vluchtig. Aimee is degene waarbij Thomas weer thuis komt, zijn rust vindt. Uiteindelijk is dit een mooi liefdesverhaal. Liefdes in een leven.