De Amerikaanse prinses

Nog steeds geen biografisch getint verhaal van Annejet van der Zijl gelezen, dus daar heb ik met ‘De Amerikaanse prinses’ eindelijk verandering in gebracht. De literaire non-fictie die zij vaak schrijft vind ik een prettig genre om te lezen. Het gaat niet alleen om de feiten maar ook om het hele verhaal eromheen. Dit keer gaat het om Allene Tew, een Amerikaanse vrouw die het presteerde om van een dubbeltje een kwartje te worden. In haar streven van altijd moed houden, niet achterom kijken en uitreiken naar het beste. Eind negentiende eeuw geboren in een klein plaatsje in Amerika dat met de komst van de spoorwegen steeds meer floreerde, zou ze in haar latere leven uitwaaien naar vele plaatsen in Europa met diverse haar door het huwelijk toegevallen titels.

Van der Zijl verhaalt van de industriële revolutie die de geboorteplaats van Allene welvarend maakte en van het einde van de benauwende Victoriaanse tijd met de dood van koningin Victoria in het begin van de twintigste eeuw. Dan de welvaart van degenen die de American dream najaagden en de grote verschillen tussen arm en rijk. Allene trouwt als eenvoudige plattelandsdochter, mede door haar schoonheid, boven haar stand met een rijke man. Ze gaat voorwaarts in de vaart der volkeren. Hiermee schetst de schrijfster meer een beeld van de geschiedenis van een eeuw geleden dan een persoonlijk verhaal.

Van der Zijl heeft dan ook tal van bronnen geraadpleegd en reizen gemaakt naar plaatsen in Amerika en Europa waar Allene was of waar één van haar vele huizen stond. Het verhaal is dan ook bijzonder goed gedocumenteerd. Ook beide wereldoorlogen en de gevolgen voor de verblijfsplaats van Allene en de haren komen aan bod. Ze schrijft in een beeldende maar nuchtere stijl. De proloog relativeert bij voorbaat al de verworven rijkdommen in Allene’s leven en aan het einde keren we weer terug naar het treurige einde van haar leven. Maar onderweg daarnaartoe is er zoveel moois gebeurd. Toch komt Allene niet echt tot leven. We weten dat ze een vooruitstrevende vrouw is, maar ze krijgt geen eigen stem. Dat vind ik jammer. Het is het verhaal van een geschiedenis van een leven van buitenaf beschouwd. Ik denk dat ik het boek van Van der Zijl over Annie M.G. Schmidt ook eens ga lezen. Wellicht is dat persoonlijker door de kleinere afstand tot haar in tijd en plaats.