Dit is geen recensie

‘Dit boek is misschien geschikt voor intellectuelen, maar te hoog gegrepen voor huisvrouwen en zeevarenden.’ Hiermee illustreert Elsbeth Etty dat je in een recensie vooral geen onderscheid moet maken tussen de diverse lezers van een boek. Ze geeft meer van dit soort rake voorbeelden in haar korte essay ‘ABC van de literaire kritiek’ (2011). Ze stelt dat er niet zoiets als een standaard recept voor een recensie bestaat, maar dat er wel een aantal richtlijnen voor een goede recensie is te geven.  

Zo dient volgens haar niet meer dan een kwart van een recensie de inhoud van een boek samen te vatten. Verder moet de recensent zoveel mogelijk om het te bespreken boek heen lezen om het goed in de context te kunnen plaatsen. Ook moeten clichés vermeden worden, zoals ‘page turner’ of ‘feest der herkenning’! En zij mag het zeggen, want ze is bijzonder hoogleraar Literaire kritiek.

Zelf houd ik al sinds een paar jaar mijn weblog ‘Mooie boeken’ bij, sinds kort in een andere vorm. Ik hang in mijn boekbesprekingen erg aan het verhaal  van een boek. Vervolgens geef ik kort mijn mening over hoe de schrijver het volgens mij heeft verteld. Met enig geluk komen daarbij ook nog de stijl en context aan de orde, die volgens Etty een groot deel van een recensie vormen. De recensenten van nu mogen dan geen kunstpausen meer zijn, ze moeten in Etty’s optiek wel een objectief en toch persoonlijk oordeel geven over de literatuur.  Het dus is allemaal nogal hoogstaand en verantwoordelijk werk.     

Het leuke van haar boekje is dat Etty haar collega recensenten en zichzelf niet spaart. Zo had Arjan Peters in 1999 ‘De procedure’ van Mulisch uiterst negatief beoordeeld, om zich vervolgens als jurylid  van de Libris literatuurprijs aan te sluiten bij het juryrapport dat het ‘grootse literatuur’ betrof. Zelf werd ze eens door Jeroen Vullings in een recensie laag neergezet. Dit soort gossip in recensentenland maakt het essay luchtig en leesbaar, terwijl het ondertussen toch om een serieuze zaak gaat, die zinnig wordt belicht.

Het  moge duidelijk zijn dat hetgeen je nu leest geen recensie betreft, maar een persoonlijke boekbespreking over een lezenswaardig essay!