Liefde

Als je begint in het autobiografische ‘Liefde’ van Knausgard vraag je je af waarom hij in hemelsnaam ooit aan kinderen is begonnen. Hij heeft er drie samen met Linda, zijn vrouw. Met z’n allen bij vrienden op bezoek is een drama en samen in een vakantiehuisje lukt ook al niet. Ook zitten zijn kinderen zijn drang om te schrijven danig in de weg. Zijn eerlijkheid maakt dat je als lezer vaak in verlegenheid wordt gebracht. Maar gelukkig kent hij ook momenten van ontroering door zijn kinderen en daarin is hij ook eerlijk. De lezer slaakt een zucht van verlichting.   

‘Liefde’ is het tweede in de zesdelige reeks van het levensverhaal van Knausgard. Ging hij in ‘Vader’, het eerste deel, vooral in op zijn jeugd en het treurige verhaal van zijn alcoholverslaafde vader, nu richt hij zich vooral op zijn liefde voor Linda en hun kinderen. Ik heb beide delen op volgorde gelezen, maar hij schrijft meer themagericht dan chronologisch. In ‘Zoon’, het derde deel, gaat hij dan ook weer terug naar zijn kindertijd.

Het beeld dat van Knausgard heerst is dat van een einzelgänger die nogal zwaar op de hand is. Voor een groot deel bevestigt hij dat in ‘Liefde’. Als hij met anderen samen is, geeft hij om hen en vindt hun mening bijna belangrijker dan die  van hemzelf. Maar: ‘Ik was met deze mensen verbonden door de sociale situatie, niet vanwege henzelf.’ Op feestjes doet hij aardig en tijdens etentjes zorgt hij zoveel mogelijk voor zijn gasten, zodat hij zo m in mogelijk sociaal hoeft te doen. Hij heeft Linda, zijn grote liefde, en Geir, zijn grote vriend als belangrijkste steunpilaren in zijn leven. Tegen de laatste zegt hij: ‘Praten met jou  is alsof je bij de duivel in therapie bent.’   

Ook over zijn relatie met Linda is hij eerlijk en hij spaart haar niet. Ze komt over als een nogal dwingende persoonlijkheid, maar ze haalt ook bepaalde gevoelens in hem naar boven. Hij verlangt er vaak naar alleen te zijn, terwijl zij juist graag samen is. Juist de nuances in zijn relaas maken dat zijn verhaal zo oprecht overkomt. De ene keer lijkt hij bescheiden, de andere keer arrogant. Dit maakt hem levensecht. Toch is ‘waarheid’ een groot begrip en wellicht te zwaar voor zijn verhaal. Hij stipt op een bepaald moment de feilbaarheid van zijn geheugen aan en de hardnekkigheid waarmee dat sommige gebeurtenissen aanmerkt als ‘waar’ terwijl ze dat volgens Geir niet zijn. Ook zijn er gebeurtenissen die hij onwaar acht, terwijl Geir ervan overtuigd is dat ze hebben plaatsgevonden. Deze gebrekkige herinnering maakt zijn verhaal misschien iets minder waar, maar het blijft een realistisch en adembenemend alternatief voor romantische en plot gedreven verhalen.