De geheime schrift

Roseanne McNulty is een vrouw van zo’n honderd jaar en heeft het grootste deel van haar volwassen leven in een psychiatrische inrichting in Ierland gewoond. Nu, begin 21^e eeuw, woont zij daar nog steeds. Maar het gebouw moet tegen de vlakte en de patiënten moeten beoordeeld worden op hun vermogen om buiten een instelling te wonen, want niet iedereen kan mee naar het nieuwe onderkomen. Dokter Grene moet dit ook voor haar doen en raakt bovenmatig betrokken bij haar situatie. Welke geschiedenis draagt deze broze, eens zeer mooie vrouw zonder familie of vrienden met zich mee? Wat maakt haar zo kalm en vergevingsgezind?  

Sebastian Barry neemt de lezer mee in het verhaal van Roseanne door afwisselend haar eigen schrijfsels te tonen en de aantekeningen van dokter Grene. Zo ontstaat een beeld van een leven dat bijna de hele vorige eeuw omvatte. Burger- en wereldoorlogen zijn haar niet gespaard gebleven. Dat in een kleine gemeenschap een buur een vijand kan zijn, heeft zij aan den lijve ondervonden. Ook botsingen door haar protestante geloof met de meerderheid van katholieken blijven niet zonder gevolgen.

Als ze op jonge leeftijd haar vader verliest, weigert ze te trouwen met een veel oudere man, maar gaat werken om voor haar moeder te zorgen, die geestesziek is. Het lijkt een verstandige keuze en als ze dan ook nog eens trouwt met de sympathieke Tom, lijkt haar een mooie toekomst te wachten. Katholieke kerkvader Gaunt ziet haar echter met een ‘foute man’ en dat heeft fatale gevolgen voor haar leven. Hij laat hun huwelijk ‘nooit gesloten’ verklaren en zorgt dat ze wordt opgenomen in een inrichting.

In zijn zoektocht naar het verleden van Roseanne vindt Grene veel tegenstrijdigheden in de diverse perspectieven. Als zijn vrouw overlijdt krijgt hij het idee dat het geestelijk slechter met hemzelf gesteld is dan met Roseanne. Hij realiseert zich dat hij in al die jaren haar eigenlijk nooit echt heeft geholpen en nu hij zich steeds meer in haar geschiedenis verdiept, voelt hij zich daar schuldig over. Tot slot doet hij ook nog een bijna onmogelijke ontdekking over zichzelf en probeert hij het beste te doen voor Roseanne, nu het nog kan. Een schrijnend verhaal over het veelbewogen leven van een vrouw die na een diep dal toch heel rustig haar dood tegemoet gaat. Alles is voor haar misschien alleen maar beter geworden; als het niet slecht gaat, gaat het goed.