Vader

Het is alweer twee jaar geleden dat het eerste deel van de zesdelige serie autobiografische boeken van Karl Ove Knausgard in de Nederlandse vertaling verscheen. Het is even een  hype geweest, dit grote project van de Noorse schrijver, die met de zes boeken zijn levensverhaal vertelde om vervolgens te besluiten nooit meer een roman te schrijven. Wekenlang prijkte zijn indringende portret in zwart wit in de etalages van de boekhandel. Pas toen ik de aflevering van ‘Boeken op reis’ met hem als hoofdpersoon zag, dacht ik dat dit toch wel een fascinerende man lijkt, die vast ook veel zinnigs te melden heeft. Ik begon aan ‘Vader’, het eerste van de tot nu toe vier vertaalde delen.

Het boek  begint met een verhandeling over de dood waarbij de lezer meteen de diepte in gaat en even op het verkeerde been wordt gezet. Er zit veel inhoud in zijn compacte vertelstijl. Op een bepaald moment schakelt hij als vanzelf over naar zijn eigen situatie en neemt je mee in zijn verhaal. Dit doet hij op een heel natuurlijke manier. Met vlagen is het gênant, omdat je weet dat het puur autobiografisch is en de mensen om hem heen en hijzelf er niet altijd even goed vanaf komen. Maar juist dat pure en rauwe is de kracht van het boek.

Hij snijdt met een grote vanzelfsprekendheid thema’s aan als de werking van het geheugen,  liefde en afstand binnen  het gezin, jeugdliefdes, eenzaamheid en de zoektocht naar woorden van hemzelf als schrijver. De roman waar hij mee bezig was voordat hij aan deze serie begon, beschrijft hij zodanig dat je denkt: maar goed dat die niet is uitgegeven. Het zou een nogal heen en weer slingerend verhaal zijn. Toch is ‘Vader’ ook niet vrij van een zekere onvaste hand van de schrijver.

Hij weet je als lezer overwegend goed mee te nemen in het verhaal van zijn leven, alleen op sommige momenten vervalt hij onnodig in details. Dit gebeurt met name wanneer hij met zijn broer het huis van hun oma opknapt, nadat hun vader er daar een puinhoop van heeft gemaakt en overleden is. Wellicht zijn koken en schoonmaken voor deze man bijzondere werkzaamheden, maar globale verwijzingen daarnaar zouden wat mij betreft wel volstaan. Toch is het over het geheel genomen een indrukwekkend verhaal. Een verhaal waar je tijdelijk in kunt ‘wonen’. Toch heb ik even adempauze nodig voordat ik het volgende deel zou willen lezen. Het verhaal grijpt in. Je wordt deelgenoot van een zekere zwaarte in het leven van de schrijver.