Vals licht

Vals licht wilde ik altijd nog eens lezen, het was de laatste roman van Joost Zwagerman die ik nog niet kende. Ik trof ‘m aan in een minibieb en was er heel blij mee. Na zijn Boekenweekgeschenk in 2010 volgde er helaas geen fictie meer van de schrijver. Non-fictie des te meer. Hij bezag en beschouwde, dichtte en stelde samen. Hij liet een schat aan woorden na die getuigen van een scherpzinnig brein. Alweer bijna twee jaar geleden verloren we een groot schrijver.

Zwagerman voert in Vals licht Simon ten tonele die vanuit zijn ouderlijk huis naar de grote stad gaat om te studeren. Hij ontmoet er een jonge prostituee. Wat volgt is een onmogelijke relatie tussen een jongen die gefascineerd raakt door Lizzie terwijl zij een vernuftig spelt speelt met ‘het leven’ en de waarheid. Beide zogenaamde studenten verliezen zich in elkaar en staan steeds meer buiten de dagelijkse realiteit. De zogenoemde ‘onderwaterkamer’ van Lizzie vormt een schemerig decor van hun schaduwbestaan.

Hoe meer Simon bij Lizzie betrokken raakt, hoe meer hem onduidelijk wordt over haar leven. Net als je denkt het geheim van Lizzie ontdekt te hebben, voert Zwagerman een volgende wending in het  verhaal op. Hij zet het dwingende karakter van Lizzie met al haar eigenaardigheden en verzinsels goed neer en vertelt het verhaal in een natuurlijke stijl met levensechte dialogen. Hij bezwijkt gelukkig niet voor de verleiding van een happy end.

Vals licht was Zwagermans derde roman, die verscheen na het succesvolle Gimmick! over de hippe kunstenaarsscene in de jaren ’80. Hij was pas halverwege de twintig toen hij hiermee doorbrak en achteraf beschouwd al op de helft van zijn leven. Op 9 september 2015, de dag na zijn dood, schreef ik een stukje over hem met de titel ‘Onvermogen’. De conclusie dat we moeten leven voor twee onderschrijf ik nog steeds. Ik zag dat ik de verhalenbundel Kroondomein nog niet gelezen heb. Die houd ik nog tegoed.