De spion

Ze was niet bang voor de dood. Ze had in haar optiek ook niets verkeerds gedaan. Alleen heel vaak ja gezegd tegen geld en privileges. Die werden haar gegund door mannen met macht. Hun aanzien maakte dat ze niet konden getuigen in haar proces. Hun verbindingen waren intiem en konden het daglicht niet verdragen. Zij beweerde de esthetiek en kunst te dienen. Politiek interesseerde haar niet, maar ze wist wel veel. Heeft zij in de eerste wereldoorlog informatie doorgebriefd tussen Frankrijk en Duitsland? Haar persoon hult zich nog steeds in een mysterieus waas. Wellicht wordt volgend jaar als een eeuw na haar doodvonnis het dossier over haar rechtszaak openbaar wordt meer duidelijk.

Paulo Coelho zag een dankbaar onderwerp in Mata Hari voor zijn nieuwe roman. Een mooie, mysterieuze vrouw die zich niet uit het veld liet slaan maar volop gebruik maakte van haar charmes om rijkdom en status te verwerven. Hij zet een vrouw neer die zonder angst haar dood tegemoet gaat nadat ze veroordeeld is tot het vuurpeloton. Was dit terecht? Het boek laat het in het midden. Ze had contacten met tegenstanders in de grote oorlog. Hoe doelbewust dit was blijft vooralsnog de vraag. Evengoed kan zij als afleiding van en zondebok voor politieke spelletjes zijn gebruikt.

Op een of andere manier komt de Mata Hari van Coelho voor mij in dit verhaal niet echt tot leven. Alsof ze te geconstrueerd is, te bedacht. De slimme, verleidelijke vrouw die overal boven staat, geen vrouw van vlees en bloed. Een romanpersonage maar wel één uit een waargebeurd verhaal. Ze verdient beter. Misschien volgen er, als er volgend jaar meer duidelijk wordt over haar intenties, nog meer boeken en films in de lange rij die al over haar geschreven en gemaakt zijn. Maar het kan ook zijn dat als het raadsel is opgelost het verhaal niet langer tot de verbeelding spreekt. Spion of niet, we zullen het zien. The truth is in the eye of the beholder.