Kruisbestuiving

In het nieuwe boek van Louise Fresco gaat ze de uitdaging aan om verschillende benaderingswijzen van de wereld om ons heen samen te brengen. Ze is landbouw- en voedseldeskundige en verbonden aan de Universiteit Wageningen. Zowel de wetenschap, kunst en cultuur als het leven zelf kunnen in haar visie bijdragen aan ons begrip en onze benadering van deze wereld. Ze benadrukt daarbij dat wij, die de neiging hebben onszelf centraal te stellen, slechts een fractie van het heelal vormen. Ze stelt: ‘We hebben een precaire positie in een dunne laag biosfeer, op een geïsoleerde planeet in een uithoek van het heelal waar wij, en alles waarvoor we staan, recente en mogelijk tamelijk irrelevante indringers zijn.’ Dat relativeert het belang van de mensheid, maar evengoed blijft onze wereld onze bijdragen nodig hebben om deze nu en in de toekomst hanteerbaar te houden.

Achtereenvolgens beschrijft ze de gebieden van wetenschap, kunst en cultuur en het leven zelf. Wat betreft de wetenschap benadrukt ze dat niet alleen doelgericht onderzoek waardevolle resultaten oplevert, maar ook het spelen en uitproberen. In de publieke opinie is dit laatste niet erg populair, omdat het mogelijk weinig efficiënt is. Maar het kan wel effectief blijken te zijn en daarmee waardevol. 

Fresco gaat graag tegen de algemeen heersende opinie in, als dit in haar optiek op zijn plaats is. Zo rekent zij af met het romantische beeld van authenticiteit en de zogenaamde meerwaarde van biologisch voedsel. Zij haalt aan dat dit juist een grotere aanslag is op de landbouwgrond dan regulier voedsel. In de promotie van biologisch voedsel wordt het jaren braak moeten liggen van grond gemakshalve  buiten beschouwing gelaten. De ecologische voetafdruk van biologisch voedsel is daarmee groter dan die van gangbaar voedsel. Het lijkt een soort van bon ton geworden in bepaalde kringen om biologisch te eten, omdat dit immers beter voor het milieu zou zijn en het draagt een bepaalde status met zich mee, vanwege de prijs.

Ze signaleert twee ontwikkelingen in de huidige tijd: een toenemende tolerantie voor onwetendheid en een toenemende intolerantie voor het rationele debat. Ze legt hierbij een link  naar de huidige media. Beide ontwikkelingen maken dat zowel de toepassing van wetenschap als die van de democratie worden tegengewerkt. Gefundeerde opvattingen als deze maken het boek zeer lezenswaardig.

Fresco verstaat de kunst om haar visie begrijpelijk te beschrijven en daarbij zo nu en dan ook even van een afstand, vanuit het perspectief van een buitenstaander, alles te beschouwen. Ze betrekt de vraagstukken van nu erbij, zoals onder meer onze omgang met de islam. Ze beschouwt de wereld als een caleidoscoop van mogelijkheden en laat zich niet door gangbare opvattingen dirigeren, maar bepaalt haar eigen gefundeerde antwoorden, gebouwd op inzichten in de wetenschap, kunst en het leven zelf. Dit alles in een goed leesbaar en met passie geschreven boek, zoals je mag verwachten van een wetenschapper die verder kijkt dan haar eigen specialisme en ook fictie heeft geschreven. Het zou goed zijn als de makers van onze wereld dit gedachtengoed als uitgangspunt zouden nemen.