Het leven is elders

Jaromil is een jongen in Tsjechoslowakije die klein is voor zijn leeftijd en onder de plak zit van zijn moeder. Zijn vader is niet in beeld en zijn moeder wil dat niets haar en haar zoon uit elkaar drijft. Milan Kundera schetst een beeld van het na-oorlogse Tsjechoslowakije en de opkomst van het communisme. Jaromil wordt naar de dwingende wens van zijn moeder dichter. Hij hoopt door zware onderwerpen als de dood aan te snijden in zijn poëzie, dat hij serieuzer wordt genomen en als volwassene beschouwd. Hij lijkt echter altijd een zonderlinge eenling te blijven en als hij dan wat meer contacten krijgt, dienen deze vaak een ander doel dan de verbinding met hem.

Het verlangen naar volwassenheid, erkenning en normaal te zijn, drijft hem voort in zijn jonge leven. Hij krijgt een relatie met een meisje dat zijn tweede keus is. Hij grijpt deze toch aan omdat hij daarmee deel uitmaakt van de wereld. Voor haar, een iel meisje van eenvoudige komaf, versimpelt hij zijn gedichten tot romantische cliché-verzen, die zij ook kan verstaan. Haar slaafse gedrag maakt dat hij steeds meer een sadistische macht op haar uitoefent. Om applaus te scoren draagt hij gedichten voor voor de politie. In zijn naïeve blik groeit hij als persoon. In zijn ijver om rechtvaardig te zijn geeft hij zijn vriendin aan. De situatie die volgt maakt een treurig eind aan zijn leven.

‘Het leven is elders’ verwijst naar een uitspraak van Rimbaud. Het echte leven gaat gepaard met drama en uitzinnigheid. Jaromil schept met zijn poëzie een andere wereld en schrijft verhalen over zijn would be-dubbelganger, die van droom naar droom leeft en alles durft. In zijn eigen leven gaat hij roemloos ten onder voordat hij goed en wel op gang is gekomen. Het enige elders waar hij nog kans op maakt zou de hemel kunnen zijn. Maar dit lijkt geen optie voor de schrijver die het onvervulde leven van deze jongen en zijn moeder genadeloos en realistisch neerzet.