Een vlucht regenwulpen

Eerder las ik van Maarten ’t Hart Dienstreizen van een thuisblijver, wat een amusante verzameling autobiografische verhalen was, waarin hij figureert als de zonderlinge schrijver. De laatste tijd verschijnt soms een filmpje van hem waarin hij met een mix van nuance en ironie een boek van één van zijn collega-schrijvers bespreekt. Het lijkt alsof hij minder wereldvreemd is dan in zijn beginjaren, de jaren ’70. Een vlucht regenwulpen is uit die tijd. Daarin verschijnt een Maarten, die veel weg heeft van ’t Hart, toen ook nog actief als bioloog. Ik vond het een heerlijk boek over een eenling die worstelt met de wereld om hem heen en het geloof dat hij van huis uit heeft meegekregen.

De Maarten in het verhaal heeft een passie voor zijn vak, de biologie, en vooral hoe het kleine tot iets groots kan leiden, zoals bij het reproduceren van cellen. Zijn wetenschappelijke status brengt hem naar Zwitserland waar hij op een congres zal spreken. Dat is zijn kunde en hij weet dat hij met de nodige humor met succes zijn verhaal voor het voetlicht kan brengen. Al het andere baart hem zorgen. Het contact met zijn vakgenoten, de reis naar Zwitserland, de uren in de stad waar hij een vlam van vroeger meent te herkennen. Hij wordt geplaagd door de dwanggedachte dat hij binnenkort dood zal gaan en door de vrees voor grote, lege pleinen. Het lijkt of de reis voor een doorbraak zorgt en hij zijn angsten overwint. Toch blijft hij een buitenstaander maar wel een die gelukkig kan zijn.

De schrijver toont zijn romantische ziel door zijn eeuwige verlangen naar een meisje uit zijn jeugd te beschrijven. Uiteindelijk verlangt hij naar het verlangen, meer nog dan naar de vervulling ervan. Hij ervaart gevoelens voor een collega waarvan hij later beseft dat het wel verliefdheid moet zijn. Als zij naar een ander toe trekt weet hij zichzelf weer de zonderling, die balanceert tussen normaliteit en gekte en geen partij is voor haar. Het in zijn puberteit afgezworen geloof komt bij bepaalde ervaringen met de natuur weer bovendrijven. Er lijkt een hogere hand in het spel. Zo ziet hij bij het overlijden van zijn moeder een vlucht regenwulpen, een uniek fenomeen. Het ergste en het mooiste met elkaar verenigd in een moment. Zo wisselen ook passie en rationele afstand elkaar af in dit persoonlijke relaas.