Iedereen was er

In 1979 vierde Renate Rubinstein haar vijftigste verjaardag met de fine fleur van intellectueel Nederland van dat moment. Peter Schat, Aad Nuis, Karel van het Reve, Maarten Biesheuvel, ze waren er allemaal. Opvallend genoeg waren alle genodigden mannen en de enige vrouwen slechts aanhang, op één vrouw na, schrijfster Elly de Waard. Maar omdat zij op vrouwen viel was zij geen concurrent van Rubinstein die graag flirtte met de vele mannen om haar heen. Wonder boven wonder zijn er bandopnamen van het feestje boven water gekomen, waarop diverse speeches van de welbespraakte mannen te horen zijn. Hans Goedkoop maakte hiervan met de nodige achtergrondinformatie een interessant en levendig verhaal.

In ‘Iedereen was er’ neemt hij de lezer mee naar het feestje van Rubinstein. Hij schetst de tijdgeest en verwondert zich over haar wereld en verklaart de dingen die daarin spelen. Met een prettige nieuwsgierigheid componeert hij een mooi beeld van de gedenkwaardige avond. De sprekers vertellen in hun toespraken op een schijnbaar luchtige toon toch over wezenlijke aspecten van hun relatie tot de jarige. Dat ze in haar geschreven werk het persoonlijke niet schuwde zonder de nodige geldigheid te verliezen voerde daarin de boventoon.

Ze wist schrijvers met elkaar te verbinden. Want ‘schrijven deed je in je eentje, maar vervolgens werd het een sociaal bedrijf’, zo schrijft Goedkoop. Ze was een aanwezig persoon waarvoor de mensen om haar heen graag ruimte maakten. Want alles wat haar ‘lastig’ maakte, maakte haar ook zo de moeite waard. Dat lastige stond voor haar oorlogsverleden, waarin ze haar vader verloor en haar moeilijke jeugd met verhuizingen van Duitsland naar Nederland en Engeland.

Goedkoop benadrukt dat het bijzonder is dat Rubinstein de hele avond alle sprekers heeft aangehoord voordat ze tot slot eindelijk zelf iets mocht zeggen. Opmerkzaam als hij is, mist hij daar een zekere passie in. Hij komt tot de conclusie dat dit moet komen door de geheimen die deze zo persoonlijke schrijfster bewaart, zelfs voor haar goede vrienden. Haar slechte gezondheid en haar geheime relatie. Pas later vonden deze persoonlijke verhalen alsnog hun weg naar het grote publiek. Ze wilde het zware op laten lossen in iets lichters, stelt Goedkoop. En hij heeft in dit boekje veel van haar signalen opgepikt en in een eervol verband gezet.