Zachte riten

Ik had in mijn hoofd dat ik ‘Zachte riten’ van Marja Pruis wilde lezen en dacht onwillekeurig dat het een non-fictieboek was. Dat bleek niet het geval, het is een roman. Misschien een nog wel betere vorm om de riten in het wetenschappelijke en het sociale leven te verbeelden. Ze heeft een mooie hand van het banale alledaagse te verbinden met het diepere wezen van een mens. Ze kiest hiervoor een docent poëzie als hoofdpersoon. Die is alleenstaand en staat volop in het leven. De auteur geeft dit personage met haar overpeinzingen over het verschil tussen dat wat we zeggen en dat wat we werkelijk denken een wezenlijke kern mee.

Ook komt de poëzie mooi aan bod. Zo schrijft de auteur dat gedichten bestaan om ons te laten begrijpen dat we nu eenmaal niet alles begrijpen. En wat is de troost van rijmdwang bij gedichten die voorgelezen of geschreven worden bij een overlijden? De docent wil eigenlijk geen onderscheid maken tussen literaire poëzie en rijmelarij maar heeft wel degelijk haar voorkeur. Ze wil dat haar leerlingen door gedichten op zoek gaan naar de essentie.

De docent heeft nauw contact met een collega, een getrouwde man. Het is een waardevolle relatie in haar leven. Als hij wordt beschuldigd van plagiaat, wordt zij geacht hem te ontmaskeren. Dit brengt haar in een positie waarin zij niet wil verkeren. Maar we hebben niet alles voor het kiezen. Zo ligt een andere collega op sterven. Het zijn de dingen die het leven in een ander daglicht stellen en het relativeren.

De schrijfster brengt de riten binnen de universitaire wereld en ook die in onderlinge persoonlijke relaties mooi in beeld. Ze bieden veiligheid en vertrouwen zolang ze niet worden verstoord. Zodra dat wel gebeurt moet je opnieuw je koers bepalen. Een sterke roman die nauw aan het leven hangt.